Pani Maria Bałchan jest mieszkanką Gminy Czudec. Urodziła się w Przedmieściu Czudeckim, do szkoły podstawowej, a następnie do liceum ogólnokształcącego uczęszczała w Czudcu. W pracę społeczną zaangażowała się już w latach szkolnych - brała aktywny udział w życiu społeczności uczniowskiej – należała do organizacji młodzieżowych m.in. do Związku Harcerstwa Polskiego oraz do Polskiego Czerwonego Krzyża. Następnie rozpoczęła studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie, które po dwóch latach nauki niestety musiała przerwać. Podjęła pracę jako nauczyciel w Niebylcu, następnie była zatrudniona kolejno w: Spółdzielni Pracy Puchatek, w Urzędzie Gminy w Czudcu oraz w Powiatowym Domu Kultury w Strzyżowie. W 1974 r. została oddelegowana do Gminnego Ośrodka Kultury w Czudcu, gdzie pracowała jako instruktor kulturalno – wychowawczy. W 1980 r. ukończyła 3 – letnie Studium Oświaty i Kultury Dorosłych w Krakowie, po czym powierzono jej stanowisko Dyrektora tej jednostki. Funkcję tą sprawowała do 1994 r.

  

Obecnie Pani Maria Bałchan przebywa na emeryturze, jednak jej aktywność nie skończyła się wraz z pracą zawodową – wręcz przeciwnie, ze zdwojoną siłą angażuje się w działalność kulturalno – oświatową oraz pracę na rzecz lokalnej społeczności. Należy podkreślić jej ogromne osobiste zaangażowanie w działania związane z podtrzymywaniem i upowszechnianiem tradycji lokalnych, wartości kulturalnych i narodowych, oraz promocję walorów turystycznych, rekreacyjnych i krajoznawczych Gminy Czudec. Wyrazem tego jest utworzone m.in. z jej inicjatywy, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Czudeckiej. Stowarzyszenie to działa od 1990 roku, a  Pani Maria pełni nieprzerwanie od momentu jego powstania funkcję Przewodniczącej TPZC. Jest również pomysłodawczynią powstania lokalnego pisma – Kwartalnika Czudeckiego, które współredaguje i systematycznie publikuje w nim artykuły o tematyce związanej z pielęgnowaniem kultury, lokalnych obrzędów, tradycji i historii regionu. W Kwartalniku Czudeckim poruszane są również ważne problemy oraz bieżące sprawy dotyczące mieszkańców naszej gminy. Towarzystwo pod jej kierunkiem prowadzi także działalność wydawniczą, promującą twórczość lokalnych artystów (stowarzyszenie wydało: 3 tomiki poezji Pani Anny Oliwińskiej – Wacko, książki: „Dzieje Czudca”, „Matka Boża Łaskawa Pani Ziemi Czudeckiej” autorstwa P.P Anny Oliwińskiej – Wacko i Ryszarda Wacko, „Herby i Pieczęcie Ziemi Czudeckiej”, którego współautorem był Pan Stanisław Styś, foldery turystyczne i widokówki Czudca). Pani Maria jest również organizatorką licznych spotkań integracyjnych i wycieczek do ciekawych miejsc związanych z dziedzictwem kulturowym oraz historią i tradycjami regionu.

Poza pracą w stowarzyszeniu Pani Maria Bałchan aktywie działa jako animatorka kultury, rękodzieła, twórczości folklorystycznej – poprzez organizację spotkań z lokalnymi artystami oraz uczestnictwo w różnorodnych imprezach okolicznościowych. Często jest zapraszana na spotkania z dziećmi i młodzieżą szkolną, podczas których wygłasza prelekcje i pogadanki, dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, oraz zachęca młode pokolenia mieszkańców naszej gminy do aktywnego poznawania historii, tradycji i kultury regionu. Ponadto Pani Maria angażuję się w promocję i ochronę przed degradacją zabytków i miejsc pamięci na terenie Gminy Czudec – Ruin Zamku, przydrożnych kapliczek i pamiątkowych nagrobków na cmentarzu komunalnym w Czudcu.

 

Działalność Pani Marii Bałchan została zauważona i doceniona przez Zarząd Powiatu Strzyżowskiego – w 2013 roku otrzymała nagrodę w dziedzinie twórczości artystycznej i ochrony kultury. Jej osoba została również wyróżniona przez Wielkopolskie Stowarzyszenie Sołtysów na łamach wydawnictwa „Aktywne kobiety podkarpackich wsi”.

 

 

W uznaniu za wybitne zasługi w dziedzinie kultury i promocji gminy oraz całokształt działalności społecznej, decyzją Kapituły Rady Gminy Czudec, Pani Maria Bałchan została odznaczona medalem: „Zasłużony dla Gminy Czudec”. Nadanie tytułu odbyło się w dniu 24 czerwca 2015 r. podczas Sesji Rady Gminy Czudec.